Een week in Silezie

Een week naar Silezië

Het boek 'Duitse wortels' van Laura Staring en een beetje research waren aanleidingen om Silezië en Noord Tsjechië te verkennen. Tussen 1944 en 1948 werden 14.000.000 Duitsers gedwongen om hun huizen te verlaten in Oost Europa. Zeven miljoen uit het oosten van Duitsland en uit Polen (de Sudeten-Duitsers), drie uit Tsjecho-Slowakije, de rest uit Roemenië, Hongarije en Joegoslavië. Zij werden naar het westen gedeporteerd. Al in 1942 waren Churchill, Roosevelt en Stalin het eens om de Duitsers te verjagen uit Midden-Europa. In 1945 kreeg Polen nieuwe grenzen met de Oder en de Neisse en een deel van Silezië. De andere deel ging naar Noord Tsjechië. Van 6 tot 15 september 2014 ben ik gaan wandelen in Adrspach/Teplice, Broumov in Tsjechië en Sokolowsko in Polen.

124 km Noord Praag 

De reis

Ik nam de nachttrein naar Praag met de gezelschap van een jonge Duitser met stinkende sokken en mooie tatoeages. Vroeger, in mijn rode tijd, was ik 'grupleiterin' in Oostbloklanden met Franse militanten van vakbonden. Dezelfde landschappen, dezelfde industriële architectuur zag ik weer voor mij langs gaan: fabrieken, schoorstenen en slecht onderhouden gebouwen. Even schrikken, het was allemaal grijs. In Dresden, tijdens een lange stop, kon ik de oude en moderne architectuur bewonderen. In Praag, na het kopen van een kaartje voor Mezimesti, zag ik drie uur lang een groen heuvelachtig landschap met mooie boerderijen. Mien, die samen met haar man Bert al 15 jaar een toerismebedrijf (www.aktief.cz) in Vernerovice runt, heeft mij opgehaald.

Dag 1 Wandelen in Honsky Bromovske steny

Ik had verwacht alleen te lopen met een A4 en een goede kaart met hoogteverschillen. Dat ging niet zo. Ik kon in de middag 'een klein wandelingetje' maken met Bert, een journaliste en haar man op goed gemarkeerde paden en makkelijk klauterwerk. Voor mij dan. Ik vond het hartstikke leuk, maar de journaliste kon moeilijk klimmen en dalen. Wat was het frustrerend voor mij, toen wij na drie kwartier terug moesten naar het parkeerterrein. Dit gebied is 50 km lang en 2,3 km breed. Ik had wel een hele dag willen rondlopen. Overal waar ik op reis ben, wil ik met de lokale praten. Waar? In de kroeg: bier drinken in de lokale kroeg in Vernerovice met alle expats die daar een huis hebben gekocht. Twaalf Nederlanders praten over de bazin die niet wil werken en die nooit vriendelijk is. Treurig. Ik moest in een razend tempo een schnitzel eten, besteld door Mien. Kan ik dat zelf niet bestellen? En dat voor de neus van de Nederlanders die 'thuis' gingen eten.

Ik had daarna veel tijd om het dorp te verkennen: "honderd huizen" zei mijn gastheer, de laatste bevolkingstelling was hem niet bekend. Sommige huizen zijn vervallen, (van de lokalen), andere keurig geschilderd (de 'buiten mensen'). Tijdens mijn nachtwandeling telde ik maar tien huizen met licht, dus bewoond. De andere zijn tweede huizen. Een imposante RK kerk beschermt het hele dorp van een heuvel.

Deze kerk in barokstijl werd gebouwd in 1722 en is een van de 12 kerken die bij de Broumov groep horen. Christoph Dientzenhofer, bekend door zijn ovale bouwstijl, heeft op verzoek van de abt Otmar Zintke veel kerken gebouwd in die tijd.

Dag 2, 3, 4 Sokolowsko (vroeger Gorbersdorf)

Na een afwisselende wandelpad kwamen wij in dit vriendelijke en historische dorp aan. Ik logeerde in 'het parochiehuis' van de orthodoxe kerk, vroeger het huis Elisabeth, vernoemd naar de echtgenote van de arts Brehmer, die in 1850 een therapie had bedacht om TBC patiënten te behandelen: rust, gezond eten, bewegen in een prachtig berglandschap. Gorbersdorf werd later inspirerend voor Davos in Zwitserland. De sanatoria ontvingen de Duitse en de Russische elite in de negentiende eeuw. Koningin Wilhelmina is daar ook geweest voor een ander doel: een echtgenoot voor haar dochter Juliana regelen. Het hotel waar zij logeerde is nu een vervallen jeugdherberg. Ik weet niets van de koninklijke familie, maar dat was een eye-opener voor mij.

Sanatorium Brehmer zag er mooi uit in 1870. De restauratie is nu begonnen .

In het ex Brehmer sanatorium komen een galerie, een filmmuseum en een kunstacademie

Waarom steeds een voorkeur voor Duitse echtgenoten? 'Dat zit in hun genen' antwoordde een kennis van mij. 'Ordnung', discipline, 'gründlichkeit'. Twee vrouwen van mijn sportclub gaven toe dat zij tegen het koninklijk huis zijn. Om deze reden: te veel representatieve luxe kosten passen niet in de huidige samenleving, waar mensen naar de voedselbank moeten gaan. Wie meer

wil weten over de huwelijksreis van Juliana en Bernhard, kan deze site lezen: http://www.npogeschiedenis.nl/andere-tijden/afleveringen/2003-2004/De-huwelijksJuliana-en -Bernard.html HYPERLINK "http://www.npogeschiedenis.nl/andere-tijden/afleveringen/2003-2004/De-huwelijksreis-van-Juliana-en-Bernard.html" HYPERLINK "http://www.npogeschiedenis.nl/andere-tijden/afleveringen/2003-2004/De-huwelijksreis-van-Juliana-en-Bernard.html" Juliana en Bernhard hebben gekozen voor Krynica, in de zelfde regio waar il liep, niet ver van Krokaw.

Dag 3 gingen wij, twee Nederlandse vrouwen eigenaressen van een huis in het dorp en ik naar Andrejowka (800m hoog) langs een steengroeve en een asfaltweg (2,5uur!) druk met trucks. Er was wel een andere route, maar met veel klimmen en dalen, zei Mien die ons begeleidde. 'Daar kom ik juist voor, Mien!' Via een makkelijk brede weg gingen wij vroeg terug naar het dorp. Tijd om de hele middag zelf de gebouwen verkennen. Mijn speurtocht naar de sanatoria en wat daarvan geworden is na de Duitse en de communistische tijd heeft mij ook geleid naar een kunstgalerie, het huis van de cineast Kieslowski (Bleu, Blanc, Rouge o.a.). Er vond een Kieslowski filmfestival plaats op 5, 6 en 7 september. Een van de sanatoria is omgetoverd in een verpleeghuis voor Duitse Alzheimer patiënten, die afkomstig zijn uit deze regio. Dit initiatief biedt werk aan de lokale bevolking. Het Duitse ziekenfonds heeft een overeenkomst met deze instelling. http://www.demenzpflegeheim.de/de/preise.html

Dag 4 gingen wij terug via Mezimesi, waar ons een leuke verrassing wachtte: de voormalige textielfabriek Walzel uit 1852 is na een flinke renovatie omgetoverd in een trefpunt: er waren een heleboel faciliteiten zoals schietbanen, een klimwand, een supermarkt, een sauna, sportzalen, een bowlingbaan en het restaurant Svejk. Schilderingen over de soldaat Svejk tonen de anekdoten van zijn leven. Svejk symboliseert de humor van de Tsjechen. Mooie sluiting van de dag: kunst en lekker eten in een mooie entourage en... Aznavour op de achtergrond. www.walzel.cz

Dag 5 Adrspach.

De volgende dagen trok ik mijn eigen plan. Het is makkelijk om openbare vervoer te gebruiken. De wandelpaden zijn overal goed gemarkeerd. Dat was genieten! Drie uur lang kom je niemand tegen in een bijzonder landschap met wat klauterwerk op de zandsteenformaties. Bij een kruising was ik de kaart aan het bestuderen. Een wandelaar tekende op de grond de richtingen naar het 'panorama'. Adembenemend na een lange klim op een pad met oude keien!

Le panorama

Dag 6 Broumov

Een heerlijke dag in Broumov: prachtig plein met mooie huizen, fontein, klooster (begeleiding van Boris, student verkleed als een monnik), wandeling langs de rivier richting de Opat brouwerij, barokke kerken, museum, galerie. Het viel mij op dat EU fondsen overal zichtbaar zijn: markering wandelpaden, nieuwe fietspaden, renovatie kerken, kloosters, kastelen. Leve de EU!

La fontaine Broumov

Logeren

Ik heb 'Het Pad door het verloren land' bij aktief.cz geboekt en in Vernerovice geslapen in een luxe vakantiewoning van aktief met 3 kamers, afwasmachine, badkuip en douche, TV met Nederlandse zenders. Deze luxe hoeft niet voor mij: ik wou liever kamperen, maar dat mocht niet op het kamperterrein van de organisatie. Een individuele wandelaar betaalt € 395 voor een week.

In Sokolowsko heb ik twee nachten in 'het parochiehuis' van de orthodoxe kerk gelogeerd voor € 70. Dat was geregeld door aktief. Heel rustig: er waren geen andere slapers. In het hotel Lesne Zrodlo (vroeger de kinderdagverblijf van de Duitse families) ligt het anders: een kamer met badkamer kost € 12 met ontbijt. Ik ging daar eten (6 € met een bier) en kreeg de kans om met de hotelgasten te praten. Dit hotel ligt vlak een skilift. Daar heb ik wel zin om terug te gaan.

Wisten jullie dat?

'Gate is closed' 5 minuten te laat, was ik, vanwege de NS werkzaamheden. De trein stopte in Sloterdijk en wij gingen verder naar Schiphol met bussen met veel toeristen met veel bagage.

Ik heb iets geleerd. Ik had nog nooit een vlucht gemist. NO SHOW betekent dat jouw ticket niet geldig is voor de terugvlucht. Opgelost met een last minute ticket € 190 via Warschau. Ik was op tijd voor het oppassen de volgende dag.

Redenen om er naartoe te gaan

Afhankelijk van jouw beurs en jouw manier om te reizen, contact of niet met lokalen, begeleiding of zelf verkennen, kan iedereen een accommodatie vinden die bij hem past. De wonderschone natuur is ideaal voor wandelaars en mountain-bikers in de golvende heuvels en bossen. Deze regio is aantrekkelijk, nog niet echt ontdekt en dus niet vol met toeristen.

Geschiedenis- en architectuurliefhebbers zullen vinden wat zij zoeken. De sporen van de Duitse tijd zijn nog overal te zien zoals bescheiden en majestueuze boerderijen, en graven in de kerkhoven. Deze dorpen zijn door Tsjechen en Polen bewoond, ver van de steden. Veel huizen zijn leeg. Zal Silezië hetzelfde fenomeen meemaken: hele dorpen door buitenlanders gekocht zoals in de Ardèche? Na mijn wandelweek ging ik naar Praag, voor de derde keer. Praag is nu zo geliefd door de toeristen, dat ik schrok van de verandering op straat. In musea en kerken was het gelukkig rustig. Een concert in een barokke kerk was een mooie afsluiting.

Françoise